Beklaagden – (onterecht) beschuldigd van ongewenst gedrag

Wanneer is er sprake van seksuele intimidatie, discriminatie, pesten en agressie?

Kunt u terecht bij een vertrouwenspersoon?

Het is goed mogelijk dat uw werkgever een vertrouwenspersoon heeft aangesteld, mogelijk zelfs meerdere personen. Ook als u beschuldigd bent, kan het een overweging zijn om met de vertrouwenspersoon contact op te nemen om de beschuldiging die naar u is geuit te bespreken. Mocht bij het eerste contact blijken dat de vertrouwenspersoon de klager al bijstaat, dan kunt u vragen wie er dan voor u als vertrouwenspersoon kan dienen. Met de vertrouwenspersoon kunt u de situatie bespreken en bij hem of haar in het bijzonder ook de vraag voorleggen wat u kunt verwachten.

Een vertrouwenspersoon is het eerste aanspreekpunt. De informatie die u met de vertrouwenspersoon deelt is geheim en daarop rust dan ook een geheimhoudingsplicht. Degene is een eerste opvang en dient ook als gesprekspartner. De vertrouwenspersoon kan het probleem aanhoren en met u van gedachten wisselen over het vervolg (informeel gesprek met de klager aangaan of of laten onderzoek van de klacht).

Wat kunt u verwachten van de klager en uw werkgever?

Als u wilt weten wat er gaat gebeuren, dan is het eerst van belang om na te gaan wat er bij uw werkgever is geregeld. Het is belangrijk om te weten of uw werkgever een gedragscode en/of klachtenregeling heeft. Het gaat hier om de regels over hoe uw werkgever omgaat met ongewenst gedrag.

Zoek naar deze regeling, bijvoorbeeld op het intranet naar “gedragsregels”, “ongewenst gedrag” of specifiek op het onderwerp van uw klacht. Kijk anders of dit onderwerp in een personeelsreglement of in de huisregels is opgenomen of doe navraag bij een vertrouwenspersoon.

Als er een klachtenregeling geldt

Indien er een klachtenregeling is, dan kunt u verwachten dat de klager deze regeling volgt. Er dient dan rekening te worden gehouden met de voorschriften van de klachtenregeling bij uw werkgever.

De regeling kan bijvoorbeeld zijn dat de klager eerst het gesprek dient aan te gaan. U kunt de drempel om dat gesprek aan te gaan verlagen door aan te geven dat u daartoe bereid bent. De insteek van een gesprek is dan om de situatie in overleg op te lossen en daarmee te werken aan omstandigheden waarin verder gewerkt kan worden (zie hieronder). 

De klager die wil dat de werkgever gaat optreden, zal daarvoor een klacht moeten indienen bij de werkgever. Zelfs als de interne regeling aangeeft dat er eerst een gesprek moet plaatsvinden, kan de klager ertoe overgaan om bij de directie een klacht over ongewenst gedrag neer te leggen. Deze klacht zal dan onderzocht moeten worden (zie hieronder).

Als er geen klachtenregeling is bij uw werkgever

Is er geen gedragscode met klachtenregeling opgesteld bij uw werkgever, dan kan de klager nog steeds kiezen voor twee opties:
– Met u het gesprek aangaan om samen een oplossing te vinden (zie hieronder).
– Een klacht indienen bij de directie, welke vervolgens onderzocht dient te worden (zie hieronder).

Hoe gaat u om met de situatie dat de klager met u in gesprek wil?

Indien de klager vraagt om een gesprek, dan doet u er normaal gesproken verstandig aan om aan te geven dat u daarvoor open staat. U vraagt daarbij wel wat de intentie is van het gesprek en wie daarbij aanwezig zijn.

Is de intentie van het gesprek om tot een gezamenlijke oplossing te komen?

In de meeste gevallen zal het gesprek er op gericht zijn om de problemen die zijn ervaren te bespreken met als doel om tot een werkbare situatie te komen. Een gesprek is er dus normaal gesproken op gericht om in goed overleg voortzetting van de werkrelatie te bereiken. Met deze insteek om het samen op te lossen, is het gesprek ook passend.

Het doel van een oplossingsgericht gesprek is voor de klager dat het vermeende gedrag gaat eindigen. Degene zal daarvoor willen benoemen om welk ongewenst gedrag het gaat en met voorbeelden komen. Niet een enkel voorbeeld staat centraal, maar wat het heeft opgeroepen bij de klager. Het is ook niet nodig om het eens te worden over het gedrag uit het verleden, want het gaat er juist om hoe partijen verder kunnen. Het gesprek is dus niet vaststellend voor wat er is gebeurd, maar juist toekomstgericht. Hoe voorkomen we bepaalde situaties en/of misverstanden in de toekomst?

Indien het gesprek niet dient om een oplossing te bereiken, dan dient het gesprek mogelijk om eenzijdig het verhaal te houden of om feiten boven tafel te krijgen. Als de klager zijn/haar verhaal wil houden en het daarbij blijft, dan zou dat nog een doel kunnen dienen, namelijk dat het daarmee is afgerond. Indien evenwel de insteek van het gesprek is om u daarna verder (beter) aan te kunnen klagen, dan is het gesprek niet oplossingsgericht. Een gesprek als voorportaal voor nadere acties is niet een passende insteek van een gesprek tussen de klager en beklaagde. Als beklaagde kunt u bij een dergelijke intentie aangeven dat u een gesprek wenst dat gericht is op vinden van een oplossing. U kunt ook aangeven dat het gesprek anders weinig zinvol is. Het is afhankelijk van de situatie of u zich in een gesprek dat niet is bedoeld om een oplossing te vinden terughoudend gaat opstellen (de ander staat namelijk toch niet open voor dialoog) of dat u op voorhand aangeeft dat u alleen open staat voor een gesprek dat gericht is op het bereiken van een oplossing.

De gesprek met de klager is niet passend als de klager wil dat u als beklaagde een waarschuwing krijgt of wordt ontslagen. Voordat een werkgever deze maatregelen kan nemen, moet wel vastgesteld worden of er daadwerkelijk grensoverschrijdend gedrag heeft plaatsgevonden. Een zorgvuldig onderzoek is dan vereist (zie hieronder). 

Vastlegging van het gesprek en nemen disciplinaire maatregelen?

Het is voor u als beklaagde van belang dat het gesprek niet schriftelijk wordt vastgelegd, tenzij u natuurlijk volledig vrij wordt gepleit. Zelfs een verslag met daarin de zin dat bepaalde gedragingen zich in de toekomst niet (meer) mogen voordoen, is af te raden. Een dergelijke vastlegging brengt namelijk (indirect) een oordeel mee over het ongewenste gedrag in het verleden en kan negatief uitpakken wanneer dat in het personeelsdossier wordt opgenomen. Indien het de bedoeling is dat u een disciplinaire maatregel krijgt of uw gedrag negatief in het personeelsdossier komt, dan is een zorgvuldig onderzoek nodig om vast te stellen wat er werkelijk is gebeurd (zie hieronder).

Wie is erbij het gesprek aanwezig?

Bij een gesprek tussen klager en beklaagde kan het verstandig zijn om een derde te betrekken. U kunt bijvoorbeeld vragen om bij het gesprek een vertrouwenspersoon aanwezig te laten zijn. Mogelijk wordt er een leidinggevende betrokken of iemand van personeelszaken, met het verzoek om samen het gesprek aan te gaan.  Bedenk wel dat een leidinggevende en personeelsmanager een eigen visie en belang hebben vanuit hun positie als werkgever en de vertrouwenspersoon er vooral voor u of juist voor de ander is. 

Inschakelen onafhankelijke deskundige voor de bemiddeling tussen werknemers 

Het is goed voorstelbaar dat u bij het gesprek iemand wil betrekken die deskundig is en echt kan bemiddelen. Iemand die ervaring heeft in het uitspreken van de situatie en het wegnemen van onduidelijkheid en ervaren problemen. Een dergelijk gesprek vraagt om een specialisme en bij voorkeur ook om een onafhankelijke positie en opstelling.

Namens werkgevers kunnen deskundigen van ons kantoor bemiddelen en het vraagstuk in een vroeg stadium passend oplossen. We voeren dan eerst een intakegesprek met beide werknemers afzonderlijk (veelal via teams) en een dag later een gezamenlijk gesprek, op locatie en/of ook via teams. Bij de gesprekken kunnen ook vertrouwenspersonen deelnemen die vanuit hun rol eenzijdig de klager of de beklaagde bijstaan.  De kosten worden door de werkgever gedragen die belang heeft bij een veilige werkomgeving en tijdige oplossing. 

Vraag naar de mogelijkheden bij ons secretariaat: per telefoon 08877-08877 of per mail schreuder@an-i.nl 

Hoe gaat u om met de situatie dat een klacht (niet) wordt onderzocht?

Een werkgever dient zich te realiseren dat het om twee werknemers gaat (de klager en beklaagde), die beiden recht op bescherming hebben. Een klager wil dat er wordt opgetreden tegen ongewenst gedrag en anderzijds moet voorkomen worden dat de beklaagde ten onrechte beschuldigd en bestraft wordt.

Het is daarom belangrijk om boven alles vast te stellen wat er is wel of juist niet is gebeurd. Het mag voor zich spreken dat in dat geval een objectief onderzoek nodig is, als ook dat dit het werk van een deskundige klachtencommissie betreft en volgens het ministerie van SZW geen recherchebureau.  Alleen als een werkgever objectief heeft vast laten stellen wat er is gebeurd, kan een werkgever op grond van de uitkomst uit dat onderzoek rechtvaardig optreden.

Indien u het gesprek aangaat met uw werkgever over de stappen die wenselijk zijn, dan kunt u gebruik maken van een korte uitwerking van het stappenplan voor werkgevers over hoe ze omgaan met ongewenst gedrag. 

 Een werkgever die ongewenst gedrag zelf gaat onderzoeken, wordt te veel betrokken en veelal ook een partij met eigen belangen. Dat is niet objectief en niet onafhankelijk te noemen. Bovendien zal een uitkomst van onderzoek van de werkgever altijd door een partij bestreden worden, zodat de werkgever altijd in conflict komt met één van de werknemers. Een werkgever die daarentegen de klacht laat onderzoeken, krijgt uiteindelijk het oordeel van een klachtencommissie over de vraag of de klacht gegrond is.

In geval van een onderzoek door de klachtencommissie ongewenst gedrag krijgen beide partijen de gelegenheid om hun standpunt kenbaar te maken. Voor de zitting krijgt de beklaagde een uitgewerkte schriftelijke klacht. Iedere partij zal in een eigen zitting gehoord worden, waarvan ook de wederpartij dan een verslag ontvangt, waarop gereageerd mag worden. Uiteindelijk volgt er een onderzoeksrapport. In dat rapport staat per onderdeel van de klacht wat er wel of juist niet voldoende aannemelijk is geworden.  Een dergelijk volwaardig traject met hoor en wederhoor kan binnen 3 a 4 weken duidelijkheid geven.  

Hoe groot of klein een organisatie ook is, het behoort altijd tot de mogelijkheden om een klacht door een klachtencommissie te laten onderzoeken.   U kunt uw werkgever verwijzen naar de website van de klachtencommissie ongewenst gedrag www.klachtencommissieongewenstgedrag.nl.   

Wat doet u als de werkgever niet tot een onafhankelijk onderzoek over gaat?

Indien de werkgever de klacht niet onderzoekt door een externe klachtencommissie, dan kunt u ook als beklager bij de werkgever het verzoek neerleggen om dat onderzoek wel te laten uitvoeren. Uit het onderzoek kan komen dat de klacht ongegrond is. Zeker als u op non-actief bent gesteld, de werkgever u in het ongewis laat en/of als u uw onschuld wilt aantonen, heeft u groot belang bij de uitkomst van dat onderzoek. Aan de hand daarvan kunt u vervolgens de werkgever bewegen om passende vervolgstappen te zetten. 

 Gaat uw werkgever niet over tot een onderzoek door een externe klachtencommissie, dan is het zeker tijd om advies in te winnen bij een specialist. U kunt geheel vrijblijvend van gedachten wisselen met onze deskundigen.  

Voor overleg met een specialist belt u vrijblijvend:   08877-08877, 

Wat kunnen de gevolgen zijn?

Niet iedere overtreding rechtvaardigt een ontslag. Ontslag is namelijk de meest vergaande maatregel. Een werkgever die duidelijke regels heeft gesteld die worden overtreden, kan sneller tot ontslag overgaan in vergelijking met een werkgever die dat niet heeft gedaan.

Bij ontslag gaat het normaal gesproken om de ontslaggrond “verwijtbaar handelen”. Het gaat dan volgens artikel 7:669 lid 3 sub e BW om: “verwijtbaar handelen of nalaten van de werknemer, zodanig dat van de werkgever in redelijkheid niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortzetten.” Dit is een grond voor ontbinding van de arbeidsovereenkomst door de kantonrechter. In ernstige situaties waarbij er sprake is van een dringende reden en het dienstverband daarmee per direct beëindigd moet worden, is het mogelijk om tot ontslag op staande voet over te gaan.

In plaats van een ontslag op grond van verwijtbaar handelen, is het mogelijk dat werkgever van mening is dat de onderlinge verhouding is verstoord. Dat kan ook een reden voor ontbinding zijn als de verstoring ernstig en duurzaam is, derhalve vergaand en niet meer op te lossen.

Indien de omstandigheden een ontslag niet rechtvaardigen, kan de werkgever mogelijk denken aan andere maatregelen. Dat kan bijvoorbeeld een laatste schriftelijke waarschuwing zijn. Met een waarschuwing zegt de werkgever in feite “wij kunnen verder, op voorwaarde dat je dergelijk gedrag niet meer vertoont”. Een werkgever zal bij de waarschuwing nadrukkelijk wijzen op de mogelijkheid van ontslag als het gedrag zich herhaalt.

Indien het gedrag een ontslag niet rechtvaardigt, kan de situatie wel dusdanig zijn dat er een onwerkbare situatie is ontstaan tussen de betrokkenen. Een overplaatsing kan onder omstandigheden passend zijn. Een werkgever moet voor een eenzijdig opgelegde overplaatsing wel een goede grond hebben en deze moet niet verder gaan dan nodig. Zonder goede grond voor een maatregel, kan een overplaatsing in beginsel niet verwacht worden, want zonder grensoverschrijdend gedrag is een maatregel niet passend. Mogelijk dat dan juist de overplaatsing van de (onterechte) klager op zijn plaats is.

Juridisch gezien is het een vrij lastige vraag of demotie is toegestaan na een (vermeende) misdraging, namelijk dat de werkgever als sanctie oplegt dat iemand op een lager niveau gaat werken. Dat is een ingrijpende maatregel, die naast dat daarvoor wel een heel gegronde reden dient te zijn, ook proportioneel moet zijn. Proportioneel betekent dat het niet verder moet gaan dan nodig is. Wil de werkgever ook de arbeidsvoorwaarden verlagen, dan maakt dat de maatregel nog strenger. In feite wordt de werknemer daarmee ook financieel iedere maand weer bestraft voor het eerdere verwijtbare handelen. Omdat bij verwijtbaar handelen niet gekeken hoeft te worden naar herplaatsing, blijkt dat demotie in beginsel niet in de lijn der verwachtingen ligt. Een werkgever dient normaal gesproken terughoudend te zijn met demotie. Het wordt natuurlijk anders als de beklaagde zelf aangeeft dat hij in plaats van ontslag, bereid is om schriftelijk akkoord te gaan met een demotie (al dan niet met het inleveren van salaris).

Hoe voorkomt u reputatieschade?

Een beschuldiging, die is geuit en zeker als deze wordt onderzocht, zal veelal niet alleen bij de werkgever kenbaar worden. Dat derden hiervan op de hoogte geraken, zal nog meer spelen als een werknemer op non-actief is gesteld en zelfs als wordt aangegeven dat dit voor een onderzoek is, mogelijk zelfs met een verwijzing naar de aard van het onderzoek. Een beklaagde doet er verstandig aan met de werkgever te bespreken hoe de klacht en het onderzoek zo vertrouwelijk als mogelijk wordt behandeld.

Een beklaagde heeft er verder belang bij om aan het werk te blijven en dus niet in verband met het onderzoek op non-actief gesteld te worden. Dit belang kan bijvoorbeeld bestaan om reputatieschade te voorkomen, nu anders de afwezigheid en de reden daartoe gaat opvallen. Een werkgever kan er daarentegen belang bij hebben om voor alle zekerheid derden in bescherming te nemen en geen risico’s te lopen in de periode van het onderzoek. In het bijzonder zal meespelen of het om meer slachtoffers gaat of het een optie is dat de klager en beklaagde naast elkaar blijven werken of dat de klager juist wordt vrijgesteld van het werk.

Een beklaagde kan een non-actiefstelling in verband met het onderzoek aanvechten. De beklaagde heeft daarbij een spoedeisend belang en zal in kort geding tewerkstelling vorderen. Het hangt van de duur van de procedure af of hiermee inderdaad tijd wordt gewonnen. Er spelen daarbij meer afwegingen mee, want een uitspraak van de rechtbank die de werknemer in het gelijk stelt, kan ook zijn uitstraling hebben. Uiteindelijk bepaalt de belangenafweging in die procedure wie hierin gelijk gaat krijgen.

Indien uit het onderzoek blijkt dat de klacht niet gegrond is, dan zijn er meerdere gradaties denkbaar. ‘Niet gegrond’ kan betekenen dat er geen enkele onvolkomenheid is aangetroffen. In dat geval zal ook iedere disciplinaire maatregel achterwege blijven en is rehabilitatie op zijn plaats. Indien het nog verder gaat, omdat zelfs vast is komen te staan dat de klacht vals of voorgewend is, dan zou juist een maatregelen tegen de klager op zijn plaats zijn.

Het niet gegrond zijn van de klacht kan evenwel ook betekenen dat er wel onvolkomenheden zijn, maar dat de klacht niet voldoende aannemelijk is geworden. Dat betekent dat uit het onderzoek is gebleken dat de beklaagde niet helemaal zuiver heeft gehandeld. In dat geval is de zwaarste grond niet bewezen en kan hierin een rehabilitatie volgen en is maatwerk over de aangetroffen onvolkomenheden (daarbij) geboden.

Een beklaagde kan met de werkgever in gesprek gaan over een passende vorm van rehabilitatie en doet er normaal gesproken verstandig aan om een dergelijk gesprek te vragen. Er moet namelijk goed afgewogen worden of het publiekelijk rehabiliteren mogelijk extra bekendheid geeft aan een zaak, doch ook de bewoordingen en de wijze van bekendmaken van de rehabilitatie vragen om uiterste precisie.

Deskundig advies

Wat doet u als het probleem niet passend opgepakt wordt? 

Als beklaagde mag u van uw werkgever verwachten dat deze zorgvuldig handelt. Wat gaat u ondernemen als uw werkgever niet zuiver handelt? Mogelijk dat uw werkgever u ten onrechte bestraft, niet open staat voor oplossingen of geen onafhankelijk onderzoek instelt. De ervaring leert dat werkgevers veelal moeite hebben om zich in deze situatie een houding te geven of niet weten hoe ze moeten handelen.  

Advies van een specialist van arbeidsrechtkantoor AN-i

Wordt er onvoldoende met uw situatie rekening gehouden, dan kunt u geheel vrijblijvend van gedachten wisselen met onze specialisten van ons arbeidsrechtkantoor.  Ons kantoor heeft specifieke deskundigheid op dit onderwerp en staat vaak beklaagden bij. Een specialist kan u advies geven en als u dat wenst voor u bemiddelen of desnoods procederen.  

Voor overleg met een specialist belt u vrijblijvend:   08877-08877, 

Buiten kantooruren kunt u het bel-mij-terug formulier invullen.

Aan een dergelijk adviesgesprek met een specialist zijn geen kosten verbonden.